Czy pracodawca ma prawo wymagać od pracownika dyspozycyjności podczas urlopu wypoczynkowego? Czy pracownik musi odbierać służbowe maile i telefony z pracy? Tak, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Przepisy Kodeksu pracy gwarantują każdemu pracownikowi prawo do nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Celem urlopu ma być wypoczynek i regeneracja sił pracownika. Wobec tego ciężko o pełen relaks, gdy nad pracownikiem ciąży obowiązek bycia w trybie standby.
Przypomnijmy, Kodeks pracy nakazuje, aby jedna część urlopu wynosiła nie mniej niż 14 dni kalendarzowych.
Pracodawca musi zwrócić koszty
Pracodawca, wyrażając zgodę na urlop wypoczynkowy, musi być świadomy, że nie może wymagać od takiej osoby nawet częściowej dyspozycyjności. Przepisy przewidują tylko jedną możliwość, w której pracodawca ma prawo przerwać wypoczynek pracownika. Może się to odbyć jedynie w wyjątkowej, niemożliwej do przewidzenia sytuacji, która wydarzyła się podczas nieobecności pracownika. Przykładem może być tutaj awaria procesu produkcyjnego lub niespodziewana kontrola organu państwowego. Przepisy Kodeksu pracy pozwalają na odwołanie pracownika z urlopu w takiej sytuacji. Należy jednak zaznaczyć, że w takim przypadku pracodawca może zostać zobowiązany do pokrycia kosztów, które pracownik poniósł z powodu konieczności przerwania urlopu.
Dyżur pracowniczy a urlop
Jeśli pracodawca poleci pracownikowi czuwanie pod telefonem w trakcie jego urlopu wypoczynkowego, może to zostać zakwalifikowane jako dyżur pracowniczy. Istotą dyżuru pracowniczego jest bycie do pełnej dyspozycji pracodawcy, mimo braku obecności w zakładzie pracy. Pracownik może przebywać w domu, ale musi być gotowy na wezwanie pracodawcy do stawienia się w pracy o każdym czasie.
Za dyżur pracowniczy nie przysługuje wynagrodzenie. Niektóre firmy w swoich przepisach wewnątrzzakładowych przewidują możliwość wypłacenia dodatku za odbycie dyżuru. Ma on jednak charakter fakultatywny i ma stanowić zachętę i rekompensatę dla pracownika. Gdy podczas dyżuru pracowniczego, pracownik zostaje wezwany do pracy, dyżur staje się już faktycznym czasem pracy, za które jest należne wynagrodzenie.
Dyżur pracowniczy wymaga od pracownika pełnej dyspozycyjności, co automatycznie wyklucza prawo do urlopu wypoczynkowego. Bycie do dyspozycji pracodawcy wyklucza możliwość wyjazdu poza miejsce zamieszkana, czy choćby spożywanie alkoholu, ponieważ w każdej chwili może zadzwonić pracodawca z poleceniem stawienia się s pracy.
Anulowanie urlopu
W przypadku, gdy pracodawca kontaktuje się z pracownikiem podczas jego urlopu wypoczynkowego w sposób nadgorliwy, warto skrupulatnie ewidencjonować te rozmowy. Jeśli kontakty pracodawcy są bardzo częste, pracownik ma prawo do wycofania urlopu wypoczynkowego i zawnioskowanie o wynagrodzenia za faktycznie wykonaną pracę. Do udowodnienia tego przyda się rejestr połączeń przychodzących czy korespondencja mailowa.
