Kwietniowa nowelizacja Kodeksu pracy, która wdrożyła unijną dyrektywę work-life balance, wprowadziła do polskiego porządku prawnego urlop opiekuńczy.
Prawo do urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni ma każdy pracownik. Celem udzielenia urlopu opiekuńczego jest zapewnienie osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek) lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Urlop opiekuńczy jest niepłatny. Nie jest jednak tym samym, co urlop bezpłatny, ponieważ jest zaliczany do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze, takie jak prawo do urlopu wypoczynkowego
Czy urlop opiekuńczy można wziąć na ciocię?
Podstawą do udzielenia urlopu opiekuńczego jest wniosek pracownika, który musi być złożony w formie papierowej lub elektronicznej, najpóźniej dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.
We wniosku należy wskazać obowiązkowo:
- imię i nazwisko osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych,
- przyczynę konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia przez pracownika
- stopień pokrewieństwa z pracownikiem (w przypadku członka rodziny) lub adres zamieszkania (w przypadku osoby niebędącej członkiem rodziny).
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, urlop opiekuńczy można wziąć także w celu opieki nad osobą, która nie jest członkiem rodziny, w rozumieniu przepisów z KP, ale zamieszkuje z pracownikiem wspólne gospodarstwo domowe. Wobec tego może to być partner, z którym zatrudniony nie ma ślubu, a także babcia, ciocia czy rodzeństwo. Warunkiem jest przebywanie w tym samym gospodarstwie domowym.
Wiele niewiadomych
Pracodawca nie może żądać od pracownika dokumentu potwierdzającego istnienie poważnych względów medycznych u osoby, którą pracownik ma się opiekować podczas trwania urlopu. Skoro ustawodawca nie dał pracodawcy możliwości zweryfikowania czy przesłanki, które umożliwiają skorzystania z urlopu opiekuńczego rzeczywiście istnieją, mniej uczciwi pracownicy mogą to wykorzystywać, poświadczając nieprawdę we wniosku.
Dodatkowo samo określenie „poważne względy medyczne” stanowi już pole do swobodnej interpretacji. Dla jednych poważnym względem medycznym będzie stan podgorączkowy u dziecka, dla drugich pobyt w szpitalu, a dla jeszcze innych zabieg ekstrakcji zęba.
Kolejną wątpliwością jest sam cel urlopu opiekuńczego. Czy można z niego skorzystać w sytuacji opieki nad dzieckiem, którym standardowo zajmował się małżonek, obecnie przebywający w szpitalu? Czytając literalnie przepisy, wydaje się, że nie. W takiej sytuacji można, co najwyżej wystąpić do ZUS o przyznanie zasiłku opiekuńczego za ten czas.
